BİLATERAL ÜST EKSTREMİTE ARTERİYEL SİSTEM RENKLİ DOPPLER USG İNCELEMESİ
Atar damarlar; kalpten çıkan ve kanı organlara taşıyan damarlardır. Atar damarlar oksijeni tüm vücuda ve hedef organlara taşırlar. Atar damarlar üç tabakalı bir yapıya sahiptirler, en dışta kollajen ve elastik liflerden oluşan bağ dokusu, ortada elastik liflerde içeren düz kaslar, en içte tek katlı yassı epitel dokudan oluşan endotel tabakası bulunur.
Atar damarlardaki kan basıncı diğer damarlardan daha yüksektir. Bu basınçtan dolayı zarar görmemesi için düz kas tabakasında bol miktarda elastik lif bulunur.
BİLATERAL ÜST EKSTREMİTE ARTERİYEL SİSTEM RENKLİ DOPPLER USG NEDİR:
Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler USG incelemesi, üst ekstremite (kollar) atar damar hastalıklarının, atar damar daralmaları ve tıkanmalarının, üst ekstremitede dolaşım bozukluklarının, üst ekstremitede beslenme bozukluklarının araştırılması için kullanılan radyolojik inceleme yöntemidir. Atar damarların iltihabi hastalıkları, atar damarların atherosklerotik hastalıkları, plakları, trombüsleri ve arteriyel yetmezlik raştırılmasında ilk tercih edilen radyolojik incelemedir.
BİLATERAL ÜST EKSTREMİTE ARTERİYEL SİSTEM RENKLİ DOPPLER USG İNCELEMESİ NASIL YAPILIR:
Hastanın üst ekstremiteleri açıkta kalacak şekilde giysileri çıkartılır. Hasta sırtüstü yatar pozisyonda muayene masasına yatırılır. Kollar her iki yanda iken normal anatomik pozisyonda iken incelemeye başlanır.
Özellikle aksiller bölgede ve subklavian arter incelemelerinde kola rotasyon hareketleri, abduksiyon yaptırılabilir.
Yeterli miktarda jel sürülmesini takiben yüksek frekanslı lineer problar ile inceleme yapılır, kompresyona gerek yoktur.
BİLATERAL ÜST EKSTREMİTE ARTERİYAL SİSTEM RENKLİ DOPPLER USG İNCELEMESİ HANGİ CİHAZLARLA VE HANGİ ORTAMLARDA YAPILIR:
İncelemenin yapılacağı oda, hastanın ve cihazın mobilizasyonuna uygun bir büyüklükte olmalıdır.
Oda ısısının ayarlanabilmesi ve havalandırılması hasta ve hekim konforunu sağlamak için gereklidir.
Odada uygun karartmayı sağlayacak donanım olmalıdır.
Mümkünse odada el ve kullanılacak probların temizliğini sağlayacak temizlik malzemeleri ve sistemi bulunmalıdır. Kapıda, uygulama sırasında odaya girişi engelleyici kilit mekanizması olmalıdır. Ortam sessiz olmalı ve dikkati dağıtacak etkenler bulunmamalıdır.
Yatak hastanın yatışını zorlaştırmayacak yükseklikte olmalıdır. Gerektiğinde hastaların yatağa çıkışını sağlayacak basamak sistemi bulunmalıdır.
Yatak baş kısmı hastalar için gerektiğinde yükseltilebilir olmalıdır.
Hijyeni sağlamak amacıyla hasta değişiminde yenilenebilir örtü ve/veya yüzeyi örtebilen kağıt havlu sistemi bulunmalıdır.
Ultrasonografi sırasında, sonrasında odada bulunması gerekenler;
- Probdan cilde ses dalgalarının penetrasyonunu kolaylaştıran kayganlaştırıcı jel.
- Hekimin oturacağı, yüksekliği ve pozisyonu ayarlanabilir tekerlekli sandalye.
- Gerektiğinde kullanılmak üzere hasta sandalyesi.
- Kağıt havlu.
- Gerektiğinde kullanılmak üzere prob kılıfı
CİHAZA AİT TEKNİK ÖZELLİKLER
Periferal venöz incelemelerde, vasküler çalışmaları mümkün kılacak gri skala, renkli Doppler, spektral Doppler, Power Doppler ultrasonografi özelliklerine sahip, lineer ve yüksek frekanslı konveks probların kullanıldığı gerçek zamanlı ultrason cihazları kullanılarak yapılır.
Penetrasyonun çok gereklilik taşımadığı periferal venöz değerlendirmelerde cihazlar yüksek çözünülürlüğün sağlanabilmesi amacı ile mümkün olan en uygun frekans aralığında çalışmalıdır.
Sanal koveks (trapezoid) özelliği olan probların kullanımı incelemeyi kolaylaştırıcı olarak önerilir.
Cihazı voltaj dalgalanmalarından korumak ve sürekli kullanabilmeyi sağlamak amacıyla kesintisiz güç kaynağı bulunması yararlıdır.
Görüntü kayıt cihazı ya da sistemi bulunmalıdır.
BİLATERAL ÜST EKSTREMİTE ARTERİYEL SİSTEM RENKLİ DOPPLER USG İNCELEMESİ İÇİN HAZIRLIK GEREKLİMİDİR:
İnceleme öncesi herhangi bir hazırlık gerekmemektedir. Açlık ya da tokluk aranmamaktadır.
BİLATERAL ÜST EKSTREMİTE ARTERİYEL SİSTEM RENKLİ DOPPLER USG TEKNİĞİ:
İncelenen farklı arteriyel segment ve özel patolojik duruma uygun özel ultrasonografik tekniklerin seçilmesi gereklidir.
Genel kabul gören görüntüleme;
- Gri skala, renkli Doppler ve spektral analiz kriterleri kullanılarak arteriyel darlık ve tıkanmalar, greft anormallikleri, arteriovenöz ilişkiler ve arteriyel ilişkili şüpheli yumuşak doku anormalliklerin saptanması amaçlanır.
Gri skala ultrasonografi incelemesinde:
- İncelenen periferal arterler, paralel duvarlar ile sınırlı anekoik tübüler yapılar olarak izlenir ve dalları takip edilir.
- Arterin çapı, duvar yapısı, iç yüzeyi, lümen içi ekojenitesi, duvar düzensizlikleri ve bunların nitelikleri tanımlanır.
Renkli Doppler USG incelemesinde:
- Renk kodlamada uygun vuru tekrarlama sıklığı (PRF), filtre ve renk kazan ayarları ile periferik arteriyel akım, lümen içinde dönüşümlü olarak sistolde ileri doğru, prodiastolde ise kısa süreli geriye doğru farklı renkler ile kodlanır (kırmızı-mavi).
- Uygun ayarlar özel olarak her incelemeye ve işlem sırasında incelenen bölgeye göre değiştirilir.
- Spektral akım kodlamasında dinlenmiş normal hastada trifazik akım formu izlenir, ama hasta uzun süre yol yürümüş ise ve yorgun ise trifazik akım kaybı oluşabilir. Bu durumda incelemenin tekrarlanması doğru olacaktır.
- İnceleme sırasında laminer akımın ideal değerlendirilmesi için damar lümeninin orta kesimi uygun örnekleme aralığı kullanılarak kodlanmalıdır.
Üst ekstremite arterlerinin incelemesinde hasta supine pozisyonda kollar iki yanda ve normal anatomik pozisyonda iken yapılır.
Proksimal segmentler için düşük frekanslı konveks problar, subklavian arterlerin orta ve distal segmentleri için yüksek frekanslı lineer problar tercih edilir.
Sağda brachiosefalik arter ve her iki taraf subklavian arterlerin incelenmesi ile tetkike başlanır. Supraklaviküler boşluk ve sternal çentikten yaklaşım ile sağda brachiosefalik arter ve her iki tarafta subklavian arterler görüntülenir. Subklavian arter seviyesinde bir darlık ya da tıkanma şüphesi var ise vertebral arterlerin değerlendirilmesi de gerekir.
Brachiosefalik arter lezyonu şüphesinde ise vertebral arter ve carotis sisteminin incelemesi uygun olacaktır.
Aksiller, brachial, radial ve ulnar arterlerin değerlendirilmesi:
- Aksiller arter incelenirken kola abduksiyon yaptırılır, daha distaldeki arterler için anatomik pozisyon tercih edilir.
- Brachial bifurkasyon antecubital düzeyde izlenir ve sonrasında radial ve ulnar arterler traseleri boyunca ayrı ayrı takip edilerek inceleme tamamlanır.
El arkının değerlendirilmesi:
- El arkı değerlendirilirken kompresyon testleri yapılabilir.
- Proksimalde yapılabilecek bası ile distalde akımın tersine dönmesi ya da distal kompresyona karşın dijital düzeyde pulsatil akımın devam etmesi dolaylı olarak arkın çalıştığını ve komplet olduğunu gösterir.
Torasik çıkış (outlet sendromu) sendromu şüphesi olanlarda bazı özel manevralar yapılması gerekir.
- Bu tip hastalarda normal anatomik pozisyondaki incelemenin ardından incelenen tarafta kol hiperabduksiyona getirilir.
- Baş ve boyun ise karşı tarafa döndürülüp çene yükseltilerek, baş hiperekstansiyona getirilir. İncelenen taraftaki vasküler yapılar sıkıştırılır.
- Bu manevralar ile subklavian arter ve distaline yönelik incelemeler sırasında akımın deseni değerlendirilir.
BİLATERAL ÜST EKSTREMİTE ARTERİYEL SİSTEM RENKLİ DOPPLER USG İNCELEMESİ NERELERDE YAPILIR:
Bilateral üst ekstremite arteryal sistem renkli Doppler USG incelemesi bütün radyoloji merkezlerinde, hastanelerde, radyoloji muayenelerinde yapılabildiği gibi yeni gelişen taşınabilir ultrason cihazları, wireless ultrason probları ve android-ios uyumlu yazılımlar ile birlikte evde hasta başında ya da iş yerlerinde de uygulanabilir.
BİLATERAL ÜST EKSTREMİTE ARTERİYEL SİSTEM RENKLİ DOPPLER USG İNCELEMESİNİN FİYATI NE KADARDIR:
Bilateral üst ekstremite arteryal sistem renkli Doppler ultrasonu Tabipler Odası asgari ücret tarifesine göre 70 birim ile ücretlendirilmektedir. Bu ücrete KDV ve kullanılacak sarf malzemelerin fiyatları da eklenmektedir. Birçok merkezde asgari ücret tarifesi göz önüne alınarak değişik aralıklarda fiyatlandırma yapılabilmektedir.
